Bu yazı KPSS Öğretim Yöntem ve Teknikleri dersinin alt başlığı olan Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) tekniği hakkında bilgi içerir. Ayrıca konuyu örneklerle açıklar.
Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ)
P.D.Ö.’de öğrenciler gerçek yaşam problemleri ve yarı yapılandırılmış problemlerle karşılaşırlar. Öğrenciler öncelikle öğrenme durumları ve hedefleri ile ilgili yardım alırlar. Daha sonra çeşitli araştırmalar yapar, bilgilerini paylaşır ve çözümleri tartışırlar.
Problem temelli öğrenmenin temel prensibi, öğrencileri meslek içerisinde karşılaşacakları durumlara benzer koşullar ile karşı karşıya getirerek bu durumları kendisinin çözmesine yardımcı olacak bir öğrenmeyi sağlamaktır.
PTÖ, Dewey'in fikirlerini temel alarak, öğrencileri gerçek yaşamda karşılaşabilecekleri sorunlarla yüz yüze getirmek, bunların öneminin farkında olmak, sorunları önceden gidermek gibi becerilerin öğrencilerde bulunması gerekliliği düşüncesinden esinlenmiş, tam ve yeterliğe dayalı öğrenmenin sağlanması görüşüyle ortaya çıkmıştır (Elçin, 2000).
P.D.Ö. yaklaşımında öğrenciler problemle ilgili bildikleri bilgileri ortaya koyarlar ve daha sonra ne tür bilgilere gereksinim duyduklarını belirlerler. Yeni öğrendikleri bilgileri gruplarına getirerek tartışırlar ve bunun sonucu olarak yeni araştırmalara yönelirler. Bu durum öğrencilerin problemlere çözüm bulmalarına kadar devam eder
Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) Temel Özellikleri
- Öğrenme, PBÖ de gerçek hayattaki kadar karmaşık bir problem ile başlar. Problem genellikle birbirini izleyen ancak arada serbest çalışma için birkaç gün bırakılan iki ya da daha çok sayıda, 2-3 saatlik oturumlarda tartışılır.
- Öğrenciler dayanışarak, bireysel, eşli veya grup halinde çalışırlar
- Grup çalışmasının yapılması sosyal, gerçek ve aktif ortamda becerilerin gelişmesine olanak sağlar.
- Konuları öğrenciye aktarmak yerine problemi çözerken gerekli bilgiler araştırılarak edinilir.
- Gerçek hayat problemleri ile çok daha önceden yüz yüze gelmeyi sağlar.
- Öğretmenin rehberlik görevi vardır.
Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) Uygulanması
- Problemi çözmek için edinilmesi gereken bilgilerin tanımlanması.
- Problem hakkında ne biliyorum?
- Problemi çözebilmek için neleri bilmeye ihtiyacım var?
- İhtiyacım olan bilgiyi nereden bulabilirim?
Öğrencilerden küçük gruplar, eşler oluşturulur, gruptaki tartışmaları yönlendirmek ya bir grup sözcüsü ya da öğretmen eşlik eder ve oturumlara bir problemin (senaryo) tanıtılması ile başlanabilir.
Problem Çözme Aşamaları
Probleme Dayalı Öğrenmenin Öğrenciye Sağladığı Faydalar
- Bilimsel metodlar aktif olarak öğrenilir.
- Problemi çözme sırasında gerekli olan analiz, sentez ve değerlendirme gibi yüksek düzey bilişsel ve düşünme becerileri geliştirilir.
- Öğrencilerin öğrenme için istekli ve meraklı olmasını sağlar.
- Öğrencilerin öğrendiklerini sosyal yaşamlarında kullanma yetenekleri gelişir. Probleme dayalı öğrenme öğrencilerin “Bu bilgileri niçin öğreniyoruz?”, “Daha sonra bize ne faydası olacak?”, “Gerçek hayatta kullanabilir miyiz?” şeklindeki sorularına yanıt getirmiş olur.
- Öğrencilerin sahip oldukları bilgi, deneyim ve becerilerin kullanılmasını ve geliştirilmesi sağlanır.
- Öğrencilerin yüksek düzeyde düşünmelerini destekler. Probleme dayalı öğrenme sürecinde öğrenciler, karmaşık bir konu ya da olay hakkında daha çok öğrenmek için çaba harcar. Karmaşık yapılı problem senaryoları ise öğrencileri eleştirisel ve yaratıcı düşünmeye sevk eder. Öğrenciler çeşitli problem durumlarına ilişkin kabul edilebilir deliller sunarlar (21).
- Öğrenciler arasında iletişimi ve etkileşimi arttırır.
- Diğer kişilerin fikirlerini dinleme, farklı görüşlere açık olma gibi demokratik kuralları öğretir.
- Deney aletlerini kullanma becerisi kazandırır.
- Öğrencilerin kendilerine olan güvenlerinin artmasına ve sorumluluk duygusunun gelişmesine neden olur.
- Öğrencilerin yaratıcı yeteneklerinin farkına varmaları sağlanır.
- Probleme dayalı öğrenme sırasında yapılan hatalar ve bunların birlikte düzeltilmesi öğrenmeyi pekiştirir.
- Kendi çalışmalarının bağımsız değerlendiricisi olmayı öğrenirler.
- Öğrencilerin sosyal yaşamda düşüncelerini rahatça ifade etmelerini ve cesaret kazanmalarını sağlar.
- Öğrencilerde söz konusu olaya “sahiplenme” ya da “sorumluluk alma” rolünü yükleyerek güdülemeyi sağlar.
- Probleme dayalı öğrenmede öğrenciler kendi bildikleri bilgileri kullanmanın yanında başka kaynaklardan faydalanırlar, buldukları bilgileri analiz ederler, hipotez kurarlar, buldukları bilgileri test ederler, grup içindeki diğer arkadaşlarıyla tartışarak onların bilgilerinden de faydalanırlar. Bu işlemler öğrencilere “öğrenmeyi öğretir”. Öğrenme hayat boyu süren bir süreç olduğundan hayatın ön aşamalarında geliştirdikleri bu beceriler gelecekte daha başarılı olmalarını sağlar.
Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) Sınırlılıkları.
- Probleme dayalı öğrenmede en önemli sorun problemin oluşturulmasıdır. Bazen konuyu kapsamayabilir bazen de farklı konuları içine alabilir.
- Sürekli geleneksel yaklaşımla ders görmüş öğrencilerin probleme dayalı öğrenmeye yönlendirilmesi bazı problemler ortaya çıkarabilir.
- Örgün öğretimde böyle bir yaklaşım kullanmak uzun zaman alabilir. Zamanın uzun olması öğrencinin sıkılmasına veya motivasyonunun azalmasına neden olabilir.
- Öğretmenin liderlik becerisi az ise sınıfın yönetiminde yetersiz kalabilir. Bu da problemin çözülmesinden çok daha da karmaşık sorunların meydana gelmesine neden olacaktır.
- Probleme dayalı öğrenmede öğrenmeyi değerlendirmek oldukça güçtür. Grup çalışmalarında tüm öğrencileri objektif değerlendirmek de zor olabilir.
- Probleme dayalı öğrenmede öğrenciler kaynak sıkıntısı çekebilirler. Bu da öğrencilerin bilgiye ulaşmasını engeller. Ayrıca kullanılacak olan materyallerin tek başına öğrenci tarafından geliştirilmesi hemen hemen imkânsızdır. Bu maddi yönden ağır bir yük de ortaya çıkarabilir
Probleme Dayalı Öğrenme (PDÖ) Örnekleri
Örnek: Siz bir nükleer santralin güvenlik biriminde çalışan tek bilim adamısınız, nükleer santralin yakın çevresinde bulunan insanlar santralin çevreye bıraktığı atıkların insan sağlığını tehlikeye attığı düşüncesindeler, böyle bir durumda ne yapardınız?
Örnek: Siz bir tatil şirketinde yöneticisiniz. İnsanlar size gelip sizden kendi bütçelerine uygun bir tatil programı düzenlemenizi istiyorlar. Sizde onlara bazı sorular sorarak onlar için en uygun tatil planını hazırlıyorsunuz. Planı nasıl hazırlardınız?
Örnek: Siz bir bilgisayar şirketinde teknik sorumlusunuz ve müşteriler size gelerek istedikleri özelliklere sahip, hızlı ve ucuz bir bilgisayar toplamanızı istiyorsa en verimli ve ucuz bir sistemi onlar için nasıl toparlardınız?
Örnek: Siz dünya sağlık örgütünde (W.H.O.) uluslararası görevlerde çalışan bir çevre mühendisisiniz. İşyerinize geldiniz ve kendinize bir bardak çay alırken faks makinesinin gürültüsü dikkatinizi çekti ve oraya doğru yöneldiniz. Gelen faksı incelediğinizde size geldiğini gördünüz ve ardından gelen bilgileri merakla okumaya başladınız.
kaynaklar:
1- http://www.kefdergi.com/pdf/15_2/akilinc.pdf
2- http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/166/index3-semerci.htm
3- https://ahmettekbiyik.files.wordpress.com/2012/03/problemedayali-c3b6c49frenme.pdf
4- Ekim 2007 Cilt:15 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi
Yorum Gönder